Sylwester za nami, dziś pierwszy dzień nowego roku – czas więc na życzenia. Szybkie spojrzenie w Google nie pozostawia wątpliwości: dominującym symbolem Nowego Roku jest zegar i kieliszki skrzącego szampana. A jak wyglądały dawne kartki noworoczne, wysyłane na przełomie XIX i XX wieku?
Część symboliki jest znajoma – widzimy zegar odmierzający pierwsze sekundy nowego (lub ostatnie starego) roku, kartkę z kalendarza i wzniesiony do toastu kieliszek. W kieliszku jest jednak wino, nie szampan. Nowy rok aż do drugiej wojny światowej witano winem deserowym (zwłaszcza tokajem).
Dawne kartki noworoczne korzystały też z kwietnych motywów. Przykładem może być niezwykle subtelna w moim odczuciu kartka pokazana niżej, gdzie fiołki układają w liczbę określającą nowy rok. W pierwszej chwili wydała mi się raczej wiosenną, nie noworoczną, ale – czemu nie? Nadchodzi nowe!
Druga z kartek z dekoracyjnym roślinnym motywem (i zimowym pejzażem) to dzieło Borysa Zworykina, rosyjskiego malarza, ilustratora, ikonografa i tłumacza, żyjącego w latach 1872-1942.
Fiołki były częstym motwem świątecznym i noworocznym. Pojawiały się m.in. na ówczesnych kartkach angielskich i niemieckich (w przypadku tych ostatnich towarzyszy im symbol szczęścia – świnka).
Niespotykany jest dziś motyw wschodzącego słońca jako symbolu nowego roku, choć metafora jest i zrozumiała, i optymistyczna. Szkoda!
I jeszcze jeden symbol, dziś już zupełnie nieużywany, a kiedyś najwyraźniej popularny, bo sporo jest kartek z podobnym motywem: łódź wypływająca w morze, ku nowemu.
I tu pojawiają się fiołki, a na jednym z żagli widać też czterolistną koniczynę. Znana i nam, nie pojawia się jednak na dziejszych kartkach noworocznych.
Źródła:
Muzeum Zagłębia
Biblioteka Polona
Archiwum Allegro