Dzisiejszy stary cmentarz piotrkowski (katolicki i prawosławny) powstał w pierwszej połowie XIX wieku. Niektóre źródła podają, że pierwsze pochówki na jego terenie odbyły się już w 1797 roku, gdy w trakcie tzw. czarnej procesji przeniesione zostały tam zwłoki pijarów, donatorów i uczniów szkoły zakonnej.
Pierwotnie na cmentarzu grzebano ubogich, szczególnie osoby zmarłe w czasie epidemii cholery. Zamożni mieszkańcy, co do zasady, aż do 1850 roku byli chowani na cmentarzach przykościelnych w obrębie granic miasta.
W 1860 roku cmentarz otoczono ceglanym murem (wykorzystując częściowo cegły i kamienie z rozbiórki murów miejskich) oraz wybudowano bramy, z których jedna prowadziła na cmentarz katolicki, zaś druga – na prawosławny.
Cmentarz nie posiadał wówczas wytyczonych alejek, pochówków dokonywano w sposób nieuporządkowany. Dopiero w roku 1870 wyrównano teren, podzieleno cmentarz na kwatery oznaczone numerami wyciętymi na słupach kamiennych i wytyczeno aleje i ścieżki.
Prace te przeprowadzono pod kierunkiem geometry Rajskiego i inżyniera Russockiego, a fundusze na nie zostały pozyskane z amatorskich przedstawień teatralnych zainicjowanych przez żonę Tomasza Libickiego – prezesa komitetu ds. uporządkowania cmentarza.
Staraniem tego ostatniego, a także Franciszka Spana – przemysłowca, alejki zostały wysypane gruzem i żwirem, usunięto obumarły i chory drzewostan, w środkowej części cmentarza założono pompę.
W połowie 1877 roku na cmentarzu znajdowało się łącznie 309 nagrobków.
Do pierwszych lat XXI wieku przetrwało z nich siedemdziesiąt, najstarszy zachowany nagrobek – Florentyny Zahorskiej – pochodzi z 1848 roku.
Źródło: Wikipedia. Fotografie ze zbiorów prywatnych.
