Józef Fabiani (1844–1934) był cenionym pedagogiem, przez większość życia związanym z Piotrkowem Trybunalskim. Nauczał języków klasycznych, a od 1918 roku pełnił funkcję dyrektora gimnazjum.
Urodził się w Iwanowicach w rodzinie nauczyciela Tomasza Fabianiego. Ukończył piotrkowskie gimnazjum męskie, a w 1866 roku rozpoczął studia w Szkole Głównej w Warszawie, gdzie specjalizował się w łacinie i grece. Miał starszego brata Feliksa, również nauczyciela.
Okres powstania styczniowego Józef Fabiani spędził w Iwanowicach, wspierając chorującego ojca. Pomoc syna była niezbędna, by Tomasz Fabiani mógł utrzymać swoją nauczycielską posadę – dłuższa nieobecność mogła skutkować utratą pracy.
Studia ukończył w 1870 roku. Przez pierwsze lata kariery zawodowej pracował w Radomsku, w szkole prowadzonej przez jego brata Feliksa. W 1874 roku przeniósł się do Piotrkowa, gdzie rozpoczął wieloletnią pracę pedagogiczną w swoim macierzystym gimnazjum. Szybko zdobył opinię wymagającego, ale sprawiedliwego nauczyciela.
W czasie wydarzeń rewolucyjnych 1905 roku Fabiani był już doświadczonym i szanowanym pedagogiem. Gdy uczniowie piotrkowskiego gimnazjum przystąpili do strajku szkolnego, Fabiani – choć z natury konserwatywny i przestrzegający prawa – wykazał się dużym zrozumieniem dla postulatów młodzieży. W krytycznym momencie wystąpił jako mediator między strajkującymi uczniami a władzami rosyjskimi, starając się ograniczyć represje i zapewnić młodzieży bezpieczeństwo.
Na emeryturę przeszedł w 1924 roku, kończąc półwiecze działalności pedagogicznej. Pozostał w pamięci uczniów jako wyjątkowy wychowawca – wymagający, lecz serdeczny i sprawiedliwy, obdarzony niekwestionowanym autorytetem.
Źródła:
Tygodnik społeczno-kulturalny „Odgłosy”, Nr 16/1979
Dziennik Narodowy, Nr 110/1938 i Nr 112/1938