Perlustracja

Poniższy komentarz „Tygodnia” można wziąć za dobrą monetę albo zrozumieć zupełnie przeciwnie. Tak czy inaczej to dobra okazja, by wspominieć o perlustracji.

Perlustracja, czyli kontrola korespondencji, była stosowana w Rosji od czasów Elżbiety (1741-1762), ale dopiero Aleksander III uczynił z niej praktykę potajemnie aprobowaną przez władze. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych otrzymało prawo do otwierania listów, co było sprzeczne z ówczesnym ustawodawstwem.

Każdy kolejny minister dostawał od cara tajny ukaz zezwalający na tę kontrolę, przekazywany osobiście przez starego urzędnika, którego nikt nigdy nie widywał poza tą jedyną wizytą. Na tej podstawie minister mógł „legalizować” przeglądanie korespondencji w tzw. „czarnych gabinetach”.

Czytaj dalej „Perlustracja”

Klasa III gimnazjum: 95 uczniów

Rozporządzeniem kuratora Apuchtina od nowego roku szkolnego żadna klasa gimnazjalna nie może liczyć więcej niż 40 uczniów (połowa lat 80. XIX wieku).

To postęp, bo jak podaje “Tydzień”, w klasie wstępnej piotrkowskiego gimnazjum męskiego uczyło się 40 chłopców, w klasie I – 41, w klasie II – 57, w klasie III – 95 (!!!), w IV – 83, w V – 56, w VII – 23, a w ósmej 14.

Fot. Biblioteka Polona

Czytaj dalej „Klasa III gimnazjum: 95 uczniów”

Piotrkowska straż ogniowa, cz. 3/3

Wcześniejsze części: część 1, część 2.

Z czasem ostygł pierwotny zapał i liczba członków honorowych Straży (płacących składki) znacznie się zmniejszyła, a w sprawozdaniu z 1884 r. Rada Nadzorcza podaje, że zaległości składek wynoszą ogromną sumę 573 rb.

“Sympatia i ofiarność dla straży naszej słabnie i takowa więcej w słowach, jak w czynach się mieści” – nawet wśród właścicieli domów, którzy we własnym interesie powinni wspierać Straż.

image
straż
Czytaj dalej „Piotrkowska straż ogniowa, cz. 3/3”

Piotrkowska straż ogniowa, cz. 2/3

Pozostałe części: część 1, część 3.

W 1879 doszło do ponownych wyborów Rady. Z pierwszego składu odszedł jedynie Porębski, pozostałych wybrano ponownie; w tym i Jordana Kańskiego, który został też Prezesem Rady. W tym składzie Rada dotrwała do 1882 roku. Liczba członków czynnych wzrosła do 277.

Za czasów Kańskiego Straż była też stowarzyszeniem wspierającym kulturę – urządzano amatorskie przedstawienia, koncerty i wystawy dzieł sztuki i starożytności. Ponadto Kański zapoczątkował w 1882 r. wydawnictwo kalendarza “Strażaka”.

W normalnych warunkach tak pojęta praca oświatowa w społeczeństwie powinna zyskać poparcie władzy. Dla Kańskiego stała się źródłem dużych kłopotów i wielu nieprzyjemności.

image
image
Czytaj dalej „Piotrkowska straż ogniowa, cz. 2/3”

Piotrkowska straż ogniowa, cz. 1/3

Pozostałe części: część 2, część 3.

Projekt utworzenia Straży Ogniowej przedstawiono władzom w 1873 r., spodziewając się problemów – władze wszędzie węszyły zmowę i nieprawomyślność.

Gubernator Kachanow zgody odmówił. Nie chciał w mieście oddziału polskiego, który byłby zbrojny „choćby tylko w wiadra i toporki”.

image
Straż ogniowa
Czytaj dalej „Piotrkowska straż ogniowa, cz. 1/3”